Uprawnienia architektoniczne to urzędowy dokument wydawany w formie decyzji administracyjnej, który daje możliwość wykonywania samodzielnych funkcji technicznych w zakresie architektury . W Polsce uprawnienia budowlane specjalności architektonicznej wydawane są przez organy samorządu zawodowego IARP po spełnieniu wymagań w zakresie wykształcenia oraz odbyciu praktyki zawodowej i zaliczeniu egzaminu. Posiadanie uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej jest konieczne, żeby uzyskać prawo do samodzielnego wykonywania zawodu architekta.
W Polsce samodzielne funkcje techniczne w budownictwie mogą wykonywać wyłącznie osoby, które mają uprawnienia budowlane, potwierdzone decyzją organu samorządu zawodowego.
Jakie specjalności i rodzaje uprawnień architektonicznych?
Rodzaje uprawnień architektonicznych
- Uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej bez ograniczeń uprawniają do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi, w odniesieniu do architektury obiektu.
- Uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej w ograniczonym zakresie uprawniają do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi, w odniesieniu do architektury obiektu o kubaturze do 1000 m3 w zabudowie zagrodowej lub na terenie zabudowy zagrodowej.
Uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej nadawane są do:
- projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń
- projektowania bez ograniczeń
- kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń
- projektowania i kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie
- projektowania w ograniczonym zakresie
- kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie.
Wykształcenie
Aby uzyskać uprawnienia architektoniczne do projektowania bez ograniczeń należy ukończyć studia pierwszego i drugiego stopnia na kierunku architektura lub architektura i urbanistyka.
Do uzyskania uprawnień architektonicznych do kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń także potrzebne będzie ukończenie studiów pierwszego i drugiego stopnia na kierunku architektura.
Praktyka zawodowa
Praktyka zawodowa na uprawnienia architektoniczne trwa od roku do kilku lat i w zależności od ich rodzaju może odbywać się w biurze projektowym i/lub na budowie.
Najpopularniejsze uprawnienia architektoniczne do projektowania bez ograniczeń wymagają 1 rok praktyki na budowie oraz 1 rok praktyki projektowej.
Kto nadaje uprawnienia?
Uprawnienia architektoniczne nadawane są przez okręgowe komisje kwalifikacyjne powoływane przy okręgowych Izbach Architektów RP.
Po uzyskaniu uprawnień każdy architekt obowiązkowo musi przystąpić do Izby, aby wykonywać samodzielne funkcje w zakresie architektury.
Postępowanie kwalifikacyjne
Postępowanie o nadanie uprawnień budowlanych zgodnie z ustawą Prawo budowlane składa się z dwóch etapów:
- kwalifikowania wykształcenia i praktyki zawodowej jako odpowiednie lub pokrewne dla specjalności architektonicznej
- egzaminu pisemnego i ustnego ze znajomości obowiązujących przepisów prawa, procesu budowlanego oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy technicznej.
Warunkiem uzyskania uprawnień budowlanych jest zdanie egzaminu na uprawnienia architektoniczne ze znajomości procesu budowlanego oraz umiejętności praktycznego zastosowania wiedzy technicznej.
Egzamin na uprawnienia architektoniczne
Egzamin obejmuje sprawdzenie w szczególności:
- znajomości przepisów prawnych dotyczących planowania przestrzennego, architektury, urbanistyki i budownictwa
- umiejętności praktycznego stosowania wiedzy technicznej, w tym samodzielnego rozwiązywania zagadnień architektonicznych, technicznych i organizacyjnych dotyczących procesu budowlanego.
Egzamin odbywa się we wszystkich izbach okręgowych izby architektów, w tym samym terminie, na podstawie tych samych testów oraz pytań ustnych.
Kwalifikacja i wymagania
Informacje dotyczące procesu kwalifikacji i wymagań dla kandydatów ubiegających się o uprawnienia architektoniczne
Praktyka zawodowa na uprawnienia architektoniczne
Sprawdź najnowsze informacje o praktyce zawodowej na uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej.
Egzamin na uprawnienia architektoniczne
Egzamin testowy
Egzamin testowy na uprawnienia architektoniczne przeprowadzany jest co najmniej dwa razy w roku, zwyczajowo w sesji lato oraz zima. Ma on formę testu jednokrotnego wyboru. Komisja egzaminacyjna sprawdza podczas niego znajomość zagadnień prawnych dotyczących procesu projektowego oraz budowlanego.
Egzamin ustny
Na egzaminie ustnym sprawdzana jest praktyczna wiedza kandydatów z zakresu sporządzania projektów oraz prowadzenia i organizacji robót budowlanych. Ma on formę ustną. Zdający odpowiada przed komisją na wylosowane uprzednio pytania. Do egzaminu ustnego dopuszczane są osoby, które osiągnęły pozytywny wynik na egzaminie pisemnym.
Najnowsze informacje o egzaminach
Sprawdź najnowsze informacje o egzaminach na uprawnienia architektoniczne
Jak sprawdzić uprawnienia architektoniczne?
Izba Architektów RP udostępnia specjalny rejestr gdzie każdy zainteresowany może sprawdzić czy dana osoba posiada uprawnienia architektoniczne. Podobne sprawdzenie można także wykonać w centralnym rejestrze osób posiadających uprawnienia budowlane, prowadzonym przez GUNB