Uprawnienia architektoniczne – definicja

Uprawnienia architektoniczne to uprawnienia zawodowe do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie na terenie Polski. Nadawane są przez okręgowe komisje kwalifikacyjne IARP po spełnieniu wymagań związanych z wykształceniem oraz odbyciem odpowiedniej praktyki zawodowej.

Uprawnienia architektoniczne są niezbędne do pełnienia funkcji głównego projektanta obiektów budowlanych, pełnienia nadzoru autorskiego, inwestorskiego oraz kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do architektury.

Rodzaje i zakresy uprawnień architektonicznych

Zgodnie z ustawą Prawo budowlane przyznawane są dwa zasadnicze rodzaje uprawnień architektonicznych:

  • uprawnienia architektoniczne do projektowania
  • uprawnienia architektoniczne do kierowania robotami budowlanymi w zakresie architektury obiektów budowlanych

Dodatkowo wśród wymienionych rodzajów uprawnień architektonicznych można wyróżnić zakresy: uprawnienia bez ograniczeń i uprawnienia w ograniczonym zakresie.

  • uprawnienia architektoniczne bez ograniczeń umożliwiają ich posiadaczowi projektowanie architektoniczne obiektów budowlanych lub kierowanie robotami budowlanymi związanymi z architekturą obiektu
  • uprawnienia architektoniczne w ograniczonym zakresie dają możliwość projektowania architektonicznego lub kierowania robotami powiązanymi z architekturą obiektów budowlanych, których łączna kubatura nie przekracza 1000 m3 i zlokalizowane zostały na terenach zabudowy zagrodowej

Wymagania – wykształcenie i praktyka

uprawnienia architektoniczne wykształcenie

Uzyskanie uprawnień architektonicznych wymaga odpowiedniego wykształcenia oraz odbycia praktyki zawodowej. Wymagania te zostały określone w rozporządzeniu w sprawie samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie.

  • uprawnienia do projektowania bez ograniczeń wymagają ukończenia studiów drugiego stopnia na kierunku architektura lub architektura i urbanistyka oraz odbycia 1 roku praktyki zawodowej przy projektowaniu architektonicznym i rocznej praktyki na budowie
  • uprawnienia do kierowania bez ograniczeń wymagają ukończenia drugiego stopnia studiów wyższych na kierunku architektura lub ewentualnie architektura i urbanistyka oraz odbycia półtorej roku praktyki wykonawczej na budowie. W przypadku natomiast ukończenia studiów pierwszego stopnia na wymienionych kierunkach, wymagany okres praktyki na budowie wydłuża się do 3 lat.
  • Dla uprawnień w ograniczonym zakresie oraz uprawnień łączonych wymagania praktyki oraz wykształcenia są nieco inne.

Egzamin na uprawnienia architektoniczne

Uzyskanie uprawnień w specjalności architektoniczne wiąże się z koniecznością przejścia procesu kwalifikacyjnego oraz zdania egzaminu.

Egzamin składa się z części pisemnej w formie testu jednokrotnego wyboru. Testy sprawdzają wiedzę kandydatów z zakresu obowiązujących przepisów i uwarunkowań prawnych.

Kolejnym etapem jest egzamin ustny, podczas którego sprawdzane są praktyczne umiejętności kandydatów nabyte podczas kariery zawodowej w projektowaniu architektonicznym lub wykonywaniu obowiązków na terenie budowy.

Izba Architektów RP – IARP

Architekci posiadający uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej zrzeszeni są w branżowym samorządzie zawodowym – Izbie Architektów RP. Aktywne członkostwo w izbie architektów jest warunkiem koniecznym by projektant mógł zgodnie z ustawą Prawo budowlane sprawować samodzielne funkcje techniczne w budownictwie. Na koniec 2018 roku Izba Architektów zrzeszała ponad 12 500 członków.

Głównymi celami statutowymi IARP są ochrona przestrzeni i architektury oraz kontrolowanie należytego wykonywania zawodu architekta łącznie z  przestrzeganiem zasad etyki zawodowej przez wszystkich jej członków.

IARP

Organy IARP

Samorząd zawodowy architektów RP dzieli są na organy sprawujące określone w ustawie zadania.

Krajowa Rada Izby

Kieruje działalnością Krajowej Izby Architektów oraz reprezentuje ją na zewnątrz w granicach ustalonych ustawą, statutem i odpowiednim regulaminem. Krajowa Rada wybierana jest zgodnie z ustawą i stosownym regulaminem.

Skład Krajowej Rady Izby tworzą: prezes i członkowie wybrani przez Krajowy Zjazd Izby.

Krajowa Komisja Rewizyjna

Krajowa Komisja Rewizyjna kontroluje działalność statutową Krajowej Izby i nadzoruje działalność okręgowych komisji rewizyjnych. Działa na podstawie ustawy, statutu i odpowiedniego regulaminu. Krajowa Komisja Rewizyjna wybierana jest zgodnie z ustawą i regulaminem.

Skład Prezydium Krajowej Komisji Rewizyjnej tworzą: przewodniczący, wiceprzewodniczący i sekretarz.

Krajowa Komisja Kwalifikacyjna

Krajowa Komisja Kwalifikacyjna sprawuje przewidziane w ustawie działania Krajowej Izby w zakresie nadawania uprawnień zawodowych i nadzoruje działalność okręgowych komisji kwalifikacyjnych. Działa w granicach ustalonych ustawą, statutem, odpowiednimi regulaminami.

Skład prezydium Krajowej Komisji Kwalifikacyjnej tworzą: przewodniczący, wiceprzewodniczący oraz sekretarz.

Krajowy Sąd Dyscyplinarny

Krajowy Sąd Dyscyplinarny zajmuje się rozpatrywaniem spraw z zakresu odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz zawodowej jako sąd drugiej instancji i jako sąd pierwszej instancji w sprawach członków organów Izby, działa w granicach ustalonych ustawą, rozporządzeniem ministra, statutem i odpowiednim regulaminem.

W skład Prezydium Krajowego Sądu Dyscyplinarnego tworzą: przewodniczący, trzech wiceprzewodniczących oraz sekretarz.

Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej

Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej kontroluje prace okręgowych rzeczników odpowiedzialności zawodowej. Krajowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej wybierany jest i działa zgodnie z ustawą i regulaminami.